Maak kennis met Elena Walch

Wijnlady's

Meer dan 30 jaar geleden werd Elena Walch de eerste wijnmaakster van Zuid-Tirol. Lange tijd was ze ook de enige. Nu doen haar dochters Julia en Karoline mee. Een gesprek tussen generaties.

Elena Walch was architect, voor ze in 1985 als eerste vrouw in Zuid-Tirol zelfstandig wijn begon te maken. Als nieuweling bekeek ze vele dingen vanuit een andere invalshoek dan haar Zuid-Tiroolse collega-wijnmakers. De druiven van haar twee wijngaarden, Castel Ringberg en Kastelaz , verwerkte ze afzonderlijk tot terroirwijnen. Ze rooide de klassieke vernatsch-wijnstokken en plantte andere, modernere druivensoorten. Ze koost bewust voor minder opbrengst maar betere kwaliteit.

Veel collega-wijnboeren schudden aanvankelijk hun hoofd. Maar internationaal succes maakte algauw duidelijk dat Elena's beslissingen vruchten afwierpen. Het wijngoed van Elena Walch behoort intussen al lang tot de elite van de Italiaanse wijnwereld. Sinds 2013 werken ook Elena's dochters Julia en Karoline op het wijngoed van hun moeder. Hoe was het voor Elena Walch om 30 jaar geleden de enige vrouw te zijn in een mannenwereld, en hoe zien haar dochters de toekomst? Ik sprak met hen op kasteel Schloss Ringberg in Kaltern.

Twee generaties wijnmaaksters: Elena Walch en haar dochters op hun wijngoed.

Nieuwe wegen

Mevrouw Walch, toen u met uw wijngoed begon, gooide u als buitenstaander een aantal zaken overhoop die al generaties lang traditie waren. Hoe waren de begindagen?

Elena: Het was spartelen in het begin, maar ik heb geprobeerd mijn gevoel te volgen en mijn eigen weg te vinden. Mijn dochters zijn nu veel beter gewapend omdat ze een specifieke wijnopleiding hebben gevolgd. Als architect benaderde ik de wereld om me heen vanuit een logisch perspectief. Daarnaast kreeg ik veel hulp van mijn omgeving. Mijn man komt uit een familie die al generaties lang actief is in de wijnsector en hij steunde me door dik en dun. Maar ik was diegene die de lijnen uitzette, eigenzinnig en koppig bovendien.

Baanbrekend in Zuid-Tirol

Karoline: Je hebt als buitenstaander vooral nieuwe ideeën in de wijnmakerij gelanceerd, bijvoorbeeld het concept van de terroirwijnen. Je was echt een pionier in Zuid-Tirol toen je zei: Je moet iets anders doen met de wijngaard. De oorsprong is belangrijk, de individuele locaties...

Elena: Het is zonde om niet te weten waar de wijn vandaan komt! Ik heb mijn man moeten overtuigen om flink te investeren. Ik zei: Kijk, we hebben prachtige wijngaarden, maar het zijn geen topwijnen. Laat het aan mij over, ik wil er mijn werk van maken. Misschien was het ook een geluk dat ik van buitenaf kwam. Alles was nieuw voor me en ik vond het sprookjesachtig, dat wijngoed met het kasteel er middenin. Ik had het gevoel: zoiets moet je koesteren. Vroeger werden alle druiven samen verwerkt tot één wijn. Ik vond dat we de druiven van kasteel Schloss Ringberg en die van Kastelaz elk een eigen identiteit moesten geven.

IDM Südtirol-Alto Adige/Ivo Corrà

Waar komt de wijn vandaan?

Klopt het dat de wijnconsumenten meer en meer belang hecht aan de herkomst van de wijn?

Karoline: Dat is zo. Voor ons familiewijngoed was dat van in het begin een belangrijk credo. Wij hebben hier twee appellations contrôlées of "vigna's", zoals het hier heet. Dat is een classificatie die de oorsprong van de wijn garandeert. In ons geval: Castel Ringberg en Kastelaz.

Julia: Tegenwoordig willen wijnkenners weten waar de wijn vandaan komt, zeker als het om kwaliteitswijnen gaat. Dat is waar het idee van de vigna's in beeld komt. Je zegt ermee: Dit is mijn beste wijngaard, met deze druiven produceer ik mijn beste wijn. Dat betekent ook dat je maar een bepaald aantal flessen kunt produceren, want de opbrengst van een wijngaard is natuurlijk beperkt. De registratie van vigna's heeft zich de afgelopen jaren snel verspreid in Zuid-Tirol.

Karoline: Zuid-Tirol krijgt als wijnbouwgebied meer en meer bekendheid. Op dit moment zijn wij de populairste regio in Italië, vooral voor witte wijn. Vergeet niet dat wij een van de kleinste wijngebieden in heel Italië zijn. Wij produceren minder dan één procent van alle Italiaanse wijnen, dat is zo goed als niets! Als ik dan in Texas een sommelier ontmoet die fan is van Zuid-Tirol, mogen we daar best trots op zijn, vind je niet?

IDM Südtirol-Alto Adige/Ivo Corrà

Een grote erfenis

Jullie moeder heeft zich met haar werk door de jaren heen een weg naar internationaal succes gebaand. Karoline en Julia, zet dat jullie niet een beetje onder druk?

Julia: Nee, helemaal niet, ik denk dat onze moeder ons alles heeft geleerd wat we moeten weten.

Elena: Oh, wat leuk om dat te horen! (lacht)

Julia: Ja, we hebben geleerd dat we assertief moeten zijn en onze eigen weg moeten gaan. In Duitsland hoor ik bijvoorbeeld nog altijd van restauranthouders: "Ja, mevrouw Walch is hier 25 jaar geleden geweest. Dat weet ik nog goed." Het is gek maar waar: onze moeder was een van de eersten die persoonlijk naar de restaurants ging.

Karoline: Ja, mensen herinneren zich haar, in positieve en negatieve zin. Ze was volhardend, sommige mensen werkte ze zelfs op de zenuwen...

Elena (lacht): Ik weigerde om op te stappen voordat we samen hadden geproefd. Ik vond het belangrijk om te weten: hoe goed is mijn product?

Karoline: Ik denk dat de mensen toen ook perplex stonden dat er in die mannenwereld een vrouw op tafel klopte...

IDM Südtirol-Alto Adige/Ivo Corrà

Elena Walch: het vrouwelijke aspect van de Zuid-Tiroolse wijn

Nu we het erover hebben, u was destijds de eerste vrouwelijke wijnmaker van Zuid-Tirol en überhaupt een van de weinige vrouwen in de wijnsector. Hoe was dat voor u?

Elena: In het begin keken de mensen me wantrouwend aan en vroegen: Waar is uw man? Dan antwoordde ik: Ik heb mijn eigen wijnen en ik ben hier om ze te vertegenwoordigen. Uiteindelijk zag ik het als een uitdaging en ik vond het ook leuk om de enige vrouw te zijn tussen al die mannen. Na de aanvankelijke aarzeling hebben ze me heel goed geaccepteerd. Het onderwerp vrouwen hoeft niet langer op de voorgrond te staan. Wat volgens mij telt, is de kwaliteit. Of de wijn van een vrouw of een man komt, doet niet ter zake. Bovendien heb ik ook een oenoloog die de wijn maakt. Ik, of beter gezegd de meiden nu, vertellen hem wat we willen benadrukken in de wijn of welk gevoel we willen overbrengen. Hij probeert dat dan te interpreteren. Misschien heeft het bij de marketing geholpen dat ik een vrouw ben. Vrouwen communiceren emotioneler, mannen zijn veel technischer. Wijn is een product dat veel te maken heeft met gevoel en genieten, niet met bijvoorbeeld een schroef.

Er is meer dan de buitenkant

Julia en Karoline, wat is er veranderd sinds jullie op het wijngoed werken?

Karoline: Ja, wij zitten bij wijze van spreken in een nest dat al klaar is. Aan de andere kant vragen we ons natuurlijk af: Wat kunnen we nog verbeteren? Vooral in de wijnsector moet je nooit stilzitten, vind ik. Er is bijvoorbeeld het aspect duurzaamheid bij het werk in de wijngaard. We moeten nog meer aandacht besteden aan de bodem waar de wortels zitten. In onze nieuwe gistingskelder werken we met het principe van de zwaartekracht en hebben we veel kleine tanks voor de perceelwijnen, zodat we ook flexibeler kunnen reageren op het wijnjaar.

Julia: De wijnen zijn uitstekend. En toch moeten ze nog beter worden. Onze wijngaarden liggen tegenwoordig tot op 1.000 m hoogte. Dat vergt veel onderzoek, ook met het oog op de klimaatverandering. Door afzonderlijke wijnen te maken van de percelen kunnen we zien hoe de wijngaard zich in de loop der tijd ontwikkelt, waar we naartoe willen en wat we moeten veranderen.

IDM Südtirol-Alto Adige/Ivo Corrà

De volgende generatie

Elena, het klinkt alsof je dochters alles goed onder controle hebben. Hoe vind je het om te zien dat ze hun eigen koers varen?

Elena:Ik moet zeggen dat beide meiden kalm en evenwichtig zijn, helemaal anders dan ik. Ik was altijd nerveus.

Karoline: Ik denk dat het werk voor mama toen anders was. Zij moest van nul beginnen. Wij moeten succesvol voortzetten wat zij heeft opgebouwd, met onze eigen accenten.

Elena: Wij maken wijn voor wijnliefhebbers over heel de wereld die op zoek zijn naar iets speciaals. Dat was vanaf het begin mijn doel. Ik zie nu dat de wijnmakerij mij niet meer nodig heeft, waardoor ik met trots en plezier kan terugkijken. Wat kan een bedrijf zich meer wensen dan opvolgers die er met interesse en passie tegenaan gaan? Ik moet zeggen: De meiden doen het echt goed.